Over Stevia

Over Stevia

Stevia is de korte benaming van de Stevia plant en de daaruit afgeleide zoetstoffen. Er worden vele goede eigenschappen toegedicht aan de stoffen uit de Stevia plant.

Zoetstoffen op basis van Stevia rebaudiana worden met name in Japan als zoetstof gebruikt. Hoewel de plant in de landen van herkomst al eeuwen wordt gebruikt als zoetstof, was toepassing ervan in geconcentreerde vorm (stevioside of rebaudioside) in levensmiddelen tot 2011 niet toegestaan in de Europese Unie, uitgezonderd Frankrijk. Dit omdat de veiligheid van stevia volgens de Wetenschappelijke voedingsmiddelencommissie van de Europese Unie niet vaststond.

Wat zijn Steviolglycosiden

Steviolglycosiden is de benaming voor een mengsel van zoetstoffen, die gewonnen worden uit de steviaplant (Stevia rebaudiana).
Stevioside en rebaudiosiden zijn de belangrijkste bestanddelen die in de bladeren van de steviaplant worden gevonden. Deze steviolglycosiden mogen als zoetstoffen worden gebruikt.
Steviolglycosiden in Europa
De Franse overheid heeft in 2009 het aan stevioside verwante rebaudioside A officieel toegestaan als zoetstof. In 2010 heeft de EFSA het gebruik van steviolglycosiden als zoetstof in voedingssmiddelen als veilig beoordeeld. Eind 2011 werden steviolglycosiden opgenomen in de Europese lijst van voedingsadditieven, met E-nummer E960, waardoor Stevia sindsdien aan een opmars begonnen is.

Via deze link kunt u de EU Verordening nalezen met betrekking tot de toelating over Stevia extracten voor de Europese markt.

Verordening (EU) Nr. 1131/2011 van 11 november 2011

Steviolglycosiden in andere landen

In Japan, China, Zuid-Korea en Brazilië zijn steviolglycosides al lang toegestaan voor inwendig gebruik. In het oorsprongsgebied van de steviaplant, de grensstreek tussen Paraguay en Brazilië maakt de wetgever geen probleem van het gebruik van stevia-extract als zoetmiddel dat daar al een eeuwenlange traditie heeft. In Nederland zijn inmiddels ook diverse producten op de markt die gezoet zijn met steviolglycosiden.

Stevioside

Stevioside is een natuurlijke zoetstof, gewonnen uit het blad van de stevia-plant (Stevia rebaudiana). Stevioside heeft een sterke zoetkracht (tot 200 maal sterker dan suiker), en heeft nauwelijks calorieën, levert dus nagenoeg geen energie. Het is een van de componenten van de steviol glycosides, die sinds 2011 zijn toegestaan als zoetstof (E960) in de EU. In bepaalde onderzoeken is het vooral Stevioside dat positieve eigenschappen heeft, meer nog dan Rebaudioside.

Rebaudioside 

Rebaudioside is de naam van een zestal diterpeenglycosiden (rebaudioside A tot F), die gevonden worden in de bladeren van de plant Stevia rebaudiana.
Rebaudioside A is, op stevioside na, de meest voorkomende van de verschillende glycosides in stevia. Het is ongeveer 400 keer zo zoet als gewone sucrose (suiker). Doordat rebaudioside procentueel minder voorkomt in het blad is de prijs ervan hoger. Rebaudioside wordt doorgaans aangeduid met een percentage erachter. Zo kunt u bijvoorbeeld de aanduiding RA98 tegenkomen. De afkorting RA staat voor RebaudiosideA en 98 voor de concentratie.
In dit voorbeeld bestaat het product voor 98% uit RA.

400 x zoeter

Daar staat dan weer tegenover dat van RA98 een erg geringe hoeveelheid benodigd is in vergelijking met normale suiker. Gaat u maar na, RA98 is ca 400 keer zoeter. Dus 1 kg RA98 staat gelijk aan 400 kg(!) suiker. Vaak wordt daarom RA98 vermengd met hulpstoffen, om een betere doseerbaarheid te verkrijgen. Belangrijk is dat deze hulpstoffen ook natuurlijk zijn of afgeleid van natuurlijke stoffen en niet chemisch, het voordeel van een natuurlijk product wordt anders teniet gedaan door de toevoegingen. De doseerbaarheid van deze vorm kan ene probleem zijn, de doseringen zijn snel te hoog. Steviolglycosiden bestaan uit een mengvorm van Stevioside en Rebaudioside.

De plant met de Latijnse naam over Stevia rebaudiana wordt in Nederland Honingkruid genoemd.
Deze plant komt van oorsprong uit Zuid- en Centraal Amerika. De plant is in het wild te vinden op de hoogvlakte in het gebied tussen Brazilië en Paraguay.

Guarani Indianen

De oorspronkelijke bewoners kennen de zoetkracht van Stevia al eeuwen, zij gebruiken Stevia als zoetmiddel in dranken zoals maté, in kruidenextracten en in medicinale drankjes. In Zuid-Amerika is de plant vooral bekent onder de naam yerba dulce. De Guarani indianen van Paraguay, die al eeuwen gebruik maken van de plant, noemen het Caa-ehe, Azuka-CAA, Kaa-hij-e of Ca-a-yupe. De meeste van deze namen verwijzen naar de zoete nectar-achtige smaak van het blad. Stevia wordt door de Guarani indianen toegevoegd aan vele van hun geneesmiddelen en aan hun voeding. De Guarani indianen vormen een van de meest ontwikkelde inheemse culturen, op het gebied van filosofie, voeding en geneeskunde vergeleken met een soortgelijke groep in de wereld.

Stevia plant

De meerjarige plant Stevia behoort tot de Composietenfamilie (Asteraceae). Het geslacht bestaat uit circa 240 soorten. Slechts enkele soorten beschikken over de zoete bestanddelen. De bekendste soort over Stevia is rebaudiana (Honingkruid). De plant heeft haar roem te danken aan de zoetstoffen die uit de plant gewonnen worden.
De stevia-plant kan tot één meter hoog worden en heeft smalle bladeren die tot drie centimeter lang zijn. Kweken uit zaad gaat moeilijk omdat de plant niet zelfbestuivend is en doorgaans 13-15% van het zaad goed kiemt, zelfs wanneer het zaad vers is (niet ouder dan 6 maanden).
De plant staat graag warm en vochtig, maar niet met natte voeten. De grondsoort kan lichtzure, zanderige leemgrond zijn. Bij lengende dagen ontwikkelt zich het blad; bij korter wordende dagen gaat de plant bloeien. De plant wordt in mei en juni aangeboden in tuincentra onder de naam “honingkruid” of de gepatenteerde naam “Stepa”.
De plant wordt ook gebruikt in gezichtscrèmes, handcrèmes, voetenzalven, lippenbalsems en tandpasta’s.

Hobbykwekers malen soms het gedroogde blad om het poeder als zoetmiddel te gebruiken. Dit is echter niet toegestaan in commerciële levensmiddelen, aangezien alleen de geraffineerde zoetstoffen toegestaan zijn. Het blad bevat teveel stoffen om toelating mogelijk te maken.